Πανελλήνιες και άγχος: Γονείς και μαθητές στην ίδια ομάδα!
Καθώς πλησιάζει ο καιρός για τις Πανελλήνιες εξετάσεις, το άγχος μαθητών και γονέων κάνει αισθητή την παρουσία του τόσο στους μαθητές όσο και στους γονείς. Για τους μαθητές, η περίοδος προετοιμασίας για τις εξετάσεις, η οποία μπορεί να διαρκέσει περισσότερο από έναν χρόνο, χαρακτηρίζεται από έντονο άγχος για τις εξετάσεις, πίεση, προσδοκίες και αγωνίες για το τι επιφυλάσσει το μέλλον. Κατά τη διάρκεια της συγκεκριμένης περιόδου, οι μαθητές πολλές φορές νιώθουν πίεση να ανταπεξέλθουν στο σχολείο, στα ιδιαίτερα μαθήματα που παρακολουθούν αλλά και στις προσδοκίες των γονιών και καθηγητών. Ανησυχούν τόσο για τη διεξαγωγή των εξετάσεων και τα θέματα που θα πέσουν όσο και για την πιθανή αποτυχία εισαγωγής τους σε κάποιο πανεπιστήμιο ή τμήμα της επιλογής τους.
Για τους γονείς, η διαδικασία των Πανελλαδικών εξετάσεων είναι συχνά εξίσου στρεσογόνα όχι μόνο επειδή νοιάζονται για τη πορεία των παιδιών τους αλλά και γιατί δεν γνωρίζουν πως να βοηθήσουν οι ίδιοι στην ψυχολογική υποστήριξη των μαθητών και στην εξομάλυνση της διαδικασίας αυτής. Πολλές φορές οι γονείς αναμένουν τη μέγιστη απόδοση των παιδιών τους στις εξετάσεις με αποτέλεσμα να συμβάλλουν στην αύξηση του άγχους των εφήβων αντί να τα βοηθήσουν.
Το άγχος πριν τις εξετάσεις είναι φυσιολογικό και μπορεί να χαρακτηριστεί ως παραγωγικό όταν κινητοποιεί τους μαθητές να πετύχουν τους στόχους τους και τους κρατά σε εγρήγορση. Ωστόσο η ύπαρξη υπερβολικού άγχους μπορεί να συνδεθεί με συμπτώματα στρες, αϋπνίες, ξεσπάσματα και αμφισβήτηση του εαυτού. Επιπλέον το άγχος μπορεί να εκφραστεί με θυμό, θλίψη, δυσκολία συγκέντρωσης και προβλήματα μνήμης αλλά και αλλαγές στη φυσιολογία του οργανισμού όπως ταχυκαρδία, δύσπνοια και διαταραχή της όρεξης. Ο βαθμός του άγχους μπορεί να εξαρτάται από την προετοιμασία για τις Πανελλήνιες και από τους στόχους που έχει θέσει ενώ η εμπιστοσύνη που δείχνουν οι γονείς στον ίδιο τον μαθητή παίζει επίσης πολύ σημαντικό ρόλο στο να αισθανθεί περισσότερη σιγουριά για τις ικανότητές του.
Τι μπορούν να κάνουν οι μαθητές:
- Έμφαση στα σημεία όπου υπάρχει δυσκολία για την επίλυση αποριών και προγραμματισμός επανάληψης
- Συχνά διαλείμματα και αποφυγή εξαντλητικού διαβάσματος
- Υγιεινή διατροφή (κατανάλωση καλών λιπαρών, συχνή ενυδάτωση και αποφυγή δύσπεπτων γευμάτων που μπορεί να επηρεάσουν τον ύπνο)
- Επαρκής ύπνος
- Αποφυγή σύγκρισης με συμμαθητές, το κάθε παιδί είναι ξεχωριστό και διαθέτει διαφορετικές δεξιότητες
- Να μιλούν για το άγχος τους σε φίλους, γονείς ή σε ψυχολόγο για εφήβους ώστε να μην νιώθουν μοναξιά
- Κατά τη διάρκεια της εξέτασης, ακόμη και αν υπάρχει έντονο άγχος και δυσκολία στην ανάκληση πληροφοριών, η παραμονή στην αίθουσα εξέτασης είναι σημαντική, τα συμπτώματα του εξεταστικού άγχους συνήθως υποχωρούν μετά από λίγα λεπτά
- Να θυμούνται πως οι εξετάσεις είναι σημαντικές αλλά δεν καθορίζουν την αξία ούτε το μέλλον τους
Τι μπορούν να κάνουν οι γονείς:
- Να αποφεύγουν να υπενθυμίζουν συνεχώς στους μαθητές τις υποχρεώσεις τους και να μην ασκούν επιπρόσθετη πίεση δημιουργώντας τύψεις στους εφήβους επειδή δεν διάβασαν περισσότερο, δίνοντάς τους χώρο να χαλαρώσουν χωρίς ενοχές
- Αποφυγή σύγκρισης με άλλα παιδιά γιατί αυτό μπορεί να επηρεάσει την αυτοπεποίθηση των μαθητών και να δημιουργήσει ανασφάλειες
- Να είναι διαθέσιμοι να συζητήσουν για τυχόν άγχη και ανησυχίες των παιδιών τους χωρίς να ασκούν κριτική
- Να αποφεύγουν να ασκούν πίεση σχετικά με τις σχολές επιλογής, π.χ. «πρέπει να περάσεις στην τάδε σχολή»
- Να υπάρχουν ρεαλιστικές προσδοκίες ανάλογα με το διάβασμα του κάθε μαθητή
Στη πραγματικότητα δεν υπάρχει «τέλεια» λύση. Αυτό που έχει μεγαλύτερη σημασία είναι το πώς φροντίζουμε τον εαυτό μας και ο ένας τον άλλον μέσα σε αυτή τη διαδρομή. Μαθητές και γονείς στις Πανελλήνιες εξετάσεις βρίσκονται στην ίδια ομάδα. Με κατανόηση, σεβασμό και ψυχραιμία, η περίοδος αυτή μπορεί να μετατραπεί όχι μόνο σε δοκιμασία, αλλά και σε ευκαιρία για ψυχική ενδυνάμωση, οικογενειακή υποστήριξη και θετική σύνδεση.
Καλή δύναμη και καλή επιτυχία σε όλους!
Τόνια-Φοίβη Παπάζογλου